پمپ پیستونی

مقدمه:
برای ایجاد جریان سیال در هر سیستم هیدرولیکی از پمپ استفاده می‌شود. پمپ در اصل فشارسازی نمی‌کند بلکه بر نیروی مقاومت سیال مدار غلبه می‌کند. به‌طور کلی پمپ ها به دو دسته : ((جابه جایی مثبت)) و ((جابه جایی غیر مثبت)) تقسیم می‌شوند. در این مقاله بصورت خلاصه با تعریف انواع پمپ ها ، معایب و مزایا ، کاربرد آنها، پارامترهای موثر بر انتخاب پمپ، جهت عملکرد مطلوب را مورد بحث قرار می‌دهیم.

پمپ های جابه جایی غیر مثبت

پمپ گریز از مرکز نمونه ای از یک پمپ جا به جایی غیر مثبت است، که دبی خروجی آن با افزایش فشار مدار کاهش می‌یابد. اگر دهانه‌ی خروجی این پمپ مسدود شود پمپ از کار می‌افتد و دبی خروجی آن به صفر می‌رسد. در این پمپ چرخش پره موجب می‌شود تا سیال از طریق راهگاه ورودی به داخل مکیده شده و تحت اثر نیروی گریز از مرکز به طرف راهگاه خروجی جریان یابد.
درمدارهای هیدرولیکی از پمپ های جا به جایی غیر مثبت تنها برای تقویت دبی ورودی پمپ های اصلی مدار که از نوع جابه جایی مثبت اند، استفاده می‌شود. این نوع پمپ ها در سیستم های انتقال سیال، خنک کننده ها و تاسیساتی به کار می‌روند.

پمپ های جابه جایی مثبت

از پمپ های جابه جایی مثبت به عنوان پمپ های اصلی درمدارهای هیدرولیکی استفاده می‌شود. حجم سیال خروجی (در هر دور) در این پمپ ها ثابت است. بدین معنا که اگر دهانه خروجی این نوع پمپ ها مسدود شود فشار مدار به سرعت افزایش می‌یابد، تا جایی که این افزایش ممکن است پمپ را خراب کند.
پمپ های جابه جایی مثبت به دو دسته کلی دورانی و رفت و برگشتی تقسیم می‌شوند.

1-2) پمپ های دورانی

انواع دنده ای

اجزای پمپ کننده در این نوع پمپ ها به شکل چرخ دنده اند. میزان جابه جایی پمپ به پهنای سطوح چرخ دنده بستگی دارد.

پمپ های دنده بیرونی

ساختمان این پمپ ها از یک یا چند جفت چرخ دنده با درگیری بیرونی تشکیل شده است. دنده ها در این نوع پمپ ها به نحوی قرار می‌گیرند که لقی ناچیزی بین سردنده ها و پوسته وجود داشته باشد. صفحات جانبی پمپ که توسط فشار یا فنر بارگذاری شده اند سطوح دنده ها را آب بندی می‌کنند.
پمپ های با چرخ دنده ساده معمولا در فشارهای تا 210bar استفاده می‌شوند. این چرخ دنده ها در فشارهای بالا صدای زیادی ایجاد می‌کنند. میزان سر و صدا را می‌توان با استفاده از چرخ دنده های مارپیچ کاهش داد اما در این چرخ دنده ها به دلیل مشکلات آب بندی بازده حجمی کاهش می‌یابد که به تبع آن ماکزیمم فشار کاری نیز افت می‌کند.

پمپ دنده درونی با آب بندی هلالی

در این نوع پمپ ها، دنده درونی توسط یک چرخ دنده بیرونی رانده می‌شود. مراکز دوران دو چرخ دنده برهم منطبق نیستند. یک قطعه هلالی شکل ثابت که بین ورودی و خروجی پمپ قرار گرفته است، مانند آب بند عمل می‌کند. در حین چرخش، زمانی که دنده ها از درگیری خارج می‌شوند ناحیه مکش شکل می‌گیرد. از آنجا که این ناحیه روی چندین دندانه گسترش می‌یابد سرعت جریان و به تبع آن سر و صدا بسیار کمتر از پمپ های دنده بیرونی است. تخلیه پمپ نیز که ناشی از درگیری دنده هاست در اثر گسترش ناحیه فشار بر روی دندانه ها پدید می‌آید. بدین ترتیب طول ناحیه فشار و مکش در یک پمپ دنده درونی تقریبا سه برابر نمونه مشابه آن با دنده بیرونی است.
پمپ های دنده درونی با آب بند هلالی در محدوده فشاری تا 100bar و دبی ( L/min) 200 موجودند. با ترکیب دو یا چند پمپ دنده درونی به صورت سری می‌توان به فشار کاری بالاتری دست یافت. ( دربرخی مدل های جدید فشار تا 300bar را می‌توان با دبی L/min 125 ایجاد کرد) پمپ های دنده درونی کم سر و صداترین نوع پمپ ها هستند.

پمپ های ژیروتوری(چرخگرد)

محفظه رانش این نوع پمپ ها از یک دنده درونی و یک دنده بیرونی درگیر باهم تشکیل شده است. تعداد دندانه های چرخ‌دنده دنده بیرونی یکی کمتر از تعداد دندانه های چرخ دنده درونی است و مراکز دو چرخ دنده به اندازه تقریبی نصف عمق یک دندانه با هم فاصله دارند. در این پمپ ها مانند پمپ های دنده درونی،پدیده مکش بر روی چندین دندانه رخ می‌دهد که این امر از سر و صدای کار پمپ نسبت به پمپ های دنده بیرونی می‌کاهد. پمپ های ژیروتوری در برابر آلودگی سیال مقاوم اند.
در این نوع پمپ ها نیز مانند سایر پمپ های دنده ای می‌توان با استفاده از اجزای با پهناهای متفاوت، ظرفیت های مختلفی را برای یک اندازه پمپ ایجاد کرد. این اجزا می‌توانند در رینگ خارج از مرکز قرار گیرند، که این امر ماشینکاری پوسته پمپ را تسهیل می‌کند.

پمپ های پره ای

ساختمان این پمپ از یک روتور شکافدار تشکیل شده است که پره های پمپ در آنها جای گرفته اند. این پره ها قادر به لغزش در جهت شعاعی به طرف داخل یا خارج اند. مجموعه روتور به صورت خارج از مرکز در یک پوسته حلقوی مونتاژ می‌شود. سطوح انتهایی توسط صفحاتی آب بندی می‌شود. با چرخش روتور حجم سیال محبوس بین پره ها و پوسته حلقوی(رینگ) تغییر می‌کند. پره ها در اثر نیروی گریز از مرکز به طرف رینگ رانده می‌شوند. این نیرو با فشار روغن به زیر سطح زیرین پره ها تقویت و باعث بهبود آب بندی (بین پره ها) می‌شود.
کمترین سرعت کاری پمپ های گریز از مرکز 600Rev/min است(به دلیل نیاز به نیروی گریز از مرکز و آب بندی کافی) جا به جایی تقریبی یک پمپ پره ای(در هر دور)با صرف نظر کردن از ضخامت پره ها توسط رابطه زیر محاسبه می‌شود:
Dp = 2πDew
در این رابطه D قطر داخلی پوسته، e خارج از مرکزی روتور نسبت به پوسته و w پهنای پره است.

پمپ های پره ای بالانس شده (متوازن)

اگر رینگ پمپ پره ای به صورت بیضوی ساخته شود، پره ها درحین یک دور چرخش روتور دو بار حرکت رفت و برگشتی انجام می‌دهند. بنابراین در هر دور چرخش، دوبار عمل پمپاژ سیال انجام می‌شود. از مزایای این طرح، متعادل شدن نیروهای اعمالی بر روتور است. مزیت دیگر این پمپ پره ای بالانس شده بهره گیری از اصل intra-vane است. در این پدیده فشار روغن به ناحیه زیرین پره به صورتی اعمال می‌شود که حداکثر نیروی اعمالی بر پره در زمان نیاز به بیشترین آب بندی رخ دهد. این امر سایش پمپ را کاهش و عمر آن را افزایش می‌دهد. پمپ های پره ای غالبا در محل نصب با تعویض کارتریج پمپاژتعمیر پذیرند. کارتریج پمپاژ شامل روتور پره ها، رینگ خارج از مرکز و سایر قسمتهایی است که در معرض سایش‌اند.

پمپ پره ای جا به جایی متغیر

اگر در یک پمپ پره ای بالانس نشده (نامتوازن) رینگ نسبت به روتور جا به جا شود، خارج از مرکزی تغییر می‌کند. در چنین شرایطی فشار موجود در محفظه پمپ تمایل به هم مرکز کردن رینگ و روتور دارد. برای کنترل این حرکت از روشی که به عنوان((جبران فشار)) شناخته می‌شود بهره می‌گیرند. در این روش از یک فنر برای جلوگیری از حرکت استفاده می‌شود. با افزایش فشار، فنر جمع شده و خارج از مرکزی و به تبع آن دبی کاهش می‌یابد. حداکثر دبی خروجی(و در برخی موارد حداقل دبی خروجی) را با ترمزهای پیچی قابل تنظیم که خارج از مرکزی را محدود می‌کنند، می‌توان کنترل کرد. در این نوع پمپ ها دامنه فشار کاری به 70bar و دامنه دبی تا ( L/min) 350می‌رسد. در برخی از پمپ های پره ای متغیر با جبران کننده فشاز؛ به جای استفاده از فنر؛ از یک پیستون و شیر کنترل فشار استفاده می‌شود. در این حالت هنگامی که فشار سیستم به نقطه تنظیم شیر کنترل برسد، این شیر بر روی پیستون عمل می‌کند. با حرکت پیستون رینگ و روتور هم مرکز شده و جابه جایی پمپ تا صفر کاهش می‌یابد. وسایل گوناگونی برای کنترل پمپ وجود دارند. این وسایل نسبت به فشار یا دبی حساس اند و می‌توانند از داخل یا خارج فرمان بگیرند. پاسخ این وسایل به تحریک می‌تواند پله ای یا تناسبی باشد.

2-2) پمپ های رفت و برگشتی

از این نوع پمپ های پیستونی در سیستم های با فشار کاری بالاتر از 140bar استفاده می‌شود. مهمترین ویژگی پمپ های پیستونی بازده بالای آنها در فشارهای بالاست. این ویژگی هنگامی اهمیت خود را نشان می‌دهد که به وجود دبی ثابت به رغم تغییرات فشار در مدار نیاز شود. پمپ های هیدرولیکی پیستونی به سه دسته محوری، شعاعی و شناور تقسیم می‌شوند.

پمپ های پیستونی محوری

ساختمان این نوع پمپ ها از تعدادی پیستون تشکیل می‌شود. این پیستون ها در اثر دوران نسبی یک صفحه مایل یا با زاویه دار کردن بلوک پیستون نسبت به شافت محرک، حرکت رفت و برگشتی انجام می‌دهند. با استفاده از شیرهای مناسب یا مونتاژ صفحه راهگاهی، سیال توسط پیستون ها از راهگاه مکش به راهگاه خروجی هدایت می‌شود.
صفحه بادامکی شکل زاویه داری که سبب رفت و برگشت پیستون ها می‌شود، ((صفحه مورب)) نام دارد. در برخی طرح‌ها سیلندرها ثابت اند و صفحه بادامکی دوران می‌کند. در این حالت به صفحه بادامکی((صفحه لرزان)) گفته می‌شود. اگر زاویه صفحه مورب تغییر کند، با تغییر طول کورس پیستون ها، میزان سیال پمپ شده تغییر می‌کند. کارکرد پمپ های پیستونی با دبی متغیر بر این اصل استوار است. در حالتی که زاویه صفحه مورب کمتر از صفر شود تغییر جهت جریان ممکن خواهد شد(به رغم ثابت ماندن جهت چرخش محور موتور)پمپ های پیستونی محوری سوپاپ دار قادر به کار در فشارهایی بالاتر از پمپ هایی هستند که از صفحاتی راهگاهی استفاده می‌کنند. ولی این نوع پمپ ها معکوس پذیر نیستند. نمونه های مرسوم این نوع پمپ ها فشارهایی تا 700bar و دبی هایی تا ( L/min) 640 را ایجاد می‌کنند. نمونه های دارای صفحه راهگاهی فشارهای تا 350bar و دبی های ( L/min) 1400 را ایجاد می‌کنند.

پمپ های پیستونی شعاعی

پمپ دارای پیستون هایی است که به صورت شعاعی در پوسته اصلی نصب شده اند و تحت بارگذاری فنر بر روی یک یاتاقان خارج از مرکز قرار دارند. این یاتاقان ها بر روی شافت محرک سوار می‌شوند. سیال از طریق شیرهای یکطرفه به داخل محفظه پیستون تزریق شده یا از آن خارج می‌شود. نوع دیگری از پمپ‌های پیستونی شعاعی دارای پیستون‌هایی است که در داخل یک بلوک قرار گرفته اند. این بلوک در درون یک رینگ خارج از مرکز دوران می‌کند. در این نوع پمپ ها سیال از طریق شافت مرکزی وارد و خارج می‌شود. با تنظیم خارج از مرکزی رینگ می‌توان دبی پمپ را تغییر داد. دامنه فشار ایجاد شده توسط این پمپها تا 1700bar و دامنه دبی آنها تا ( L/min) 1000می‌رسند .
پمپ های پیستونی شعاعی دو فشاره از پیستون های بزرگ فشار پایین و پیستونهای کوچک فشار بالا تشکیل شده اند. حرکت رفت و برگشتی این پیستون ها توسط خارج از مرکزی رینگ تامین می‌شود. این پمپ ها برای کار در مدار پرس طراحی شده اند تا دو حرکت سرعت بالا، فشار پایین و فشار بالا، سرعت پایین را ایجاد کنند.

پمپ های شناور

در این نوع پمپ ها، پیستون ها در فضای بالایی یک محور بادامکی که شامل تعدادی رولبرینگ خارج از مرکز است قرار می‌گیرند. سیال از طریق شیرهای بشقابی که با فنر بارگذاری شده اند به داخل سیلندر تغذیه شده یا از آن خارج می‌شود.
خروجی پمپ شناور می تواند معکوس شود. معمولا این نوع پمپ ها از نوع دبی ثابت اند. این پمپ ها بازدهی حجمی بالایی دارند و برخی از آنها در فشارهای بیش از 1000bar نیز کار می‌کنند. دبی آنها نیز تا  (L/min) 600 می‌رسد.

3-1-2) سیستم های کنترل پمپ های جابه جایی متغیر

دبی پمپ (با دبی متغیر) با تنظیم جابه جایی آن قابل تغییر پذیر است. این امر در پمپ ها پیستونی شعاعی و پره ای با تغییر خارج از مرکزی بین روتور و استاتور محقق می‌شود. در پمپ های پیستونی محوری با تغییر زاویه صفحه مورب یا تغییر زاویه شافت محرک می توان دبی را تغییر داد.

کورس پیستون از رابطه زیر محاسبه می شود:
X=dpctanα
در این رابطه dpc قطره دایره گام پیستون ها و α زاویه شیب صفحه مورب است. بنابراین
nA dpc tanα =جابه جایی تئوری پمپ در هر دور
در این رابطه n تعداد پیستون ها و A مساحت سطح مقطع یکی از پیستون هاست. زمانی که زاویه α از صفر کمتر شود جهت دبی پمپ عکس می‌شود. با توجه به فشار موجود در مدار نیروی نسبتا زیادی برای تنظیم صفحه مورب لازم است. به همین دلیل برای تنظیم صفحه مورب معمولا از سیستم های سروُ استفاده می‌شود.

4-1-2)انتخاب پمپ

پارامترهای اصلی که در انتخاب پمپ موثرند عبارت اند از:
حداکثر فشار کاری، حداکثر دبی مورد نیاز، نوع سیستم کنترل، سرعت دوران پمپ، نوع سیال، میزان مقاومت پمپ دربرابرآلودگی سیال، سر و صدای پمپ، قیمت دردسترس بودن و قابلیت تعویض پذیری، نگهداری و قطعات یدکی.

1-4-1-2)حداکثر فشار کاری

این پارامتر باتوجه به توان مورد نیاز مدار، کاربرد ویژه پمپ، دردسترس بودن اجزا نوع سیال و تا حدودی ملاحظات زیست محیطی و سطح تخصصی کارگران(که دو مورد اخیر در استفاده و نگهداری تجهیزات موثرند)تعیین می‌شود. معمولا هرچه فشار کاری بیشتر باشد قیمت تجهیزان بیشتر می‌شود و دامنه انتخاب آنها کاهش می‌یابد. مزیت اصلی فشار کاری بالا، کاهش دبی جریان برای یک توان ثابت است. در این صورت به پمپ های کوچکتر و لوله هایی با سطح مقطع کمتر نیاز خواهد شد. از عیوب فشار کاری بالا می‌توان به تراکم پذیری سیال اشاره کرد.

جدول (2-1)حداکثر فشار سیستم باتوجه به کاربرد
کاربرد                                         Psi     bar
وسایل جابه جا کننده مکانیکی         250 3700
ماشین افزار                                 200 3000
خودرو و وسایل هیدرولیکی متحرک    300 4500
پرسکاری                                    800 12000

تراکم پذیری سیال امکان کنترل دقیق را، درجایی که دامنه بار تغییرات زیاد است، کاهش می‌دهد. به طور کلی تمایل عمومی طراحان به سمت افزایش فشار کاری است. حداکثر فشارهای معمول برای کاربردهای متفاوت در جدول (2-1) آمده است. فشار کاری تا حدودی به نوع سیال بستگی دارد. سیالات مقاوم در برابر آتش در مقایسه با روغن های معدنی، روانکارهای خوبی نیستند. بنابراین در هنگام استفاده از این نوع روغن ها پیشنهاد می‌شود که برای افزایش عمر پمپ حداکثر فشار کاری کاهش یابد. همچنین بهتر است که در این زمینه با سازنده پمپ مشورت شود.
دامنه فشار کاری و دبی پمپ های مختلف را در جدول (2-2) مشاهده می‌کنید. لازم به ذکر است که اعداد این جدول مربوط به دامنه ای از انواع مدل ها و ابعاد است بدین معنا که مثلا نوع ویژه ای از پمپ های دنده ای چند مرحله ای می‌تواند دبی تا (L/min) 740 نیز ایجاد کند. در حالی که برخی دیگر از این نوع پمپ ها فشار تا 300bar نیز ایجاد می‌کنند. بنابراین دبی ( L /min) 740 و فشار 300bar تنها به یک پمپ ویژه این دسته مربوط است و شامل بقیه نمی‌شود.

2-4-1-2)حداکثر دبی

پمپ انتخاب شده برا یک سیستم باید قادر به تامین حداکثر دبی مورد نیاز سیستم باشد. زمانی که تقاضای دبی مدار ثابت است باید از یک پمپ جابه جایی ثابت استفاده کرد. اگر تقاضای سیستم به یک سری از مقادیر ثابت محدود شود، می‌توان از سیستم چند پمپی استفاده کرد. زمانی که دبی مورد نیاز در محدوده کوچکی تغییر می‌کند، باید از یک پمپ جابه جایی متغیر استفاده کرد. اگر دامنه تغییرات دبی مورد نیاز بزرگ باشد، استفاده از یک انباره به بهترین نحوی نیاز سیستم را براورده می‌کند.
ظرفیت هایی که برای پمپ ها توسط سازندگان آنها عنوان می‌شود مربوط به ویسکوزیته ویژه ای از روغن دردما و فشار معین است. هرگونه افزایشی در دما (کاهش ویسکوزیته) یا در فشار کاری سبب نشتی بیشتر و کاهش دبی پمپ می‌شود. با سایش قطعات پمپ، نشتی آن نیز افزایش می‌یابد. در زمانه محاسبه دبی خروجی پمپ باید تمام نکات مذکور را مدنظر قرار داد.
معمولا ظرفیت پمپ 10% بیشتر از میزان تقاضای مدار در نظر گرفته می‌شود تا کاهش ناشی از بازده حجمی و سایش قطعات آن جبران شود. لازم به ذکر است پمپ های با دبی هایی در حدود کسری از لیتر بر دقیقه تا (L/min) 1000 و بالاتر وجود دارند.

3-4-1-2)سرعت دوران پمپ

بیشتر پمپ ها مستقیما توسط یک محرک اصلی(موتور الکتریکی یا درونسوز) که سرعت دوران آن معلوم است رانده می‌شوند. در این حالت دبی سیال با سرعت دوران پمپ متناسب است. هر طرحی دارای سرعت حداقل و سرعت حداکثر است. هرچه سرعت دوران پمپ بیشتر باشد عمرآن کوتاه تر خواهد بود.

4-4-1-2)نوع سیال

پمپ ها برای کار در دامنه ویژه ای از ویسکوزیته استفاده می‌شوند. کار با روغن های مصنوعی یا روغن هایی که مبنای آنها آب است عمر پمپ را (که به روانکاری یا یاتاقان ها و اجزای متحرک پمپ بستگی دارد)کاهش می‌دهد. توصیه می‌شود قبل از به کارگیری سیالی غیر از روغن معدنی در سیستم با سازنده پمپ مشورت شود.

5-4-1-2)آلودگی سیال

هرگونه آلودگی سیال به پمپ آسیب می‌رساند. پمپ های دقیق که دارای انطباقات حساس اند، بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند. در زمان انتخاب پمپ برای مداری که باید سیال آلوده را پمپ کند(مانند پمپ مدار پاک کننده) باید دقت ویژه‌ای بکار گرفت.
پمپ های دنده ای غیر دقیق و پمپ های ژیروتوری سیال آلوده را بهتر تحمل می‌کنند. البته باید به یاد داشت که استفاده از صافی در خط مکش هر پمپی لازم است. درمورد پمپ های دقیق ، توصیه های سازنده نیز در مورد فیلتراسیون باید مدنظر قرار گیرد. در غیر این صورت عمر پمپ به شدت کاهش یافته و تعهد سازنده نیز منقضی خواهد بود.

6-4-1-2)سر و صدای پمپ

توجه به آلودگی صوتی در ملاحظات زیست محیطی روز به روز بیشتر می‌شود. تولید‌کنندگان در سطوح مختلف با تغییراتی در انواع پمپ ها سعی در کاهش سر و صدای آنها دارند (تغییر در مواردی مثل طراحی صفحه راهگاهی، یاتاقان ها، گذرگاه های جریان، سیستم های کنترل فشار، موارد مورد استفاده و روش مونتاژ)معمولا سر و صدای پمپ با افزایش سرعت فشار، افزایش می‌یابد. با این حال نمونه های ویژه ای از پمپ های دنده درونی وجود دارند که نسبت به سایر انواع مشابه سر و ‌صدای کمتر ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال پمپ چند مرحله ای چرخ‌دنده دنده درونی با نام ((Q – پمپ)) توسط یک سازنده به بازار عرضه شده است. حرف Q در نام پمپ بیانگر آرام بودن پمپ در حین انجام کار است.

7-4-1-2)ابعاد و وزن پمپ

معمولا و وزن و ابعاد کلی سیستم هیدرولیکی تنها در زمان نصب تجهیزات اهمیت ویژه ای پیدا می‌کند. در این بین ابعاد پمپ تنها به عنوان بخشی از کل سیستم مطرح است. در هیدرولیک سیار (وسایل هیدرولیکی متحرک) وزن سیستم را میتوان با استفاده از روش های زیر کاهش داد.
الف)افزایش فشار کاری
ب)کاهش ابعاد مخزن و استفاده از کولرهای مناسب روغن
معمولا در طراحی یک سیستم ،بهترین نسبت توان/توازن در محدوده فشار کاری بین 200bar تا 300bar رخ می دهد. ابعاد و وزن حقیقی پمپ به طراحی سازنده بستگی دارد.

8-4-1-2)بازده

به طور کلی بازده پمپ های رفت و برگشتی بیشتر از پمپ های دورانی است. بازده واقعی به طرح سازنده، فشار کاری و ویسکوزیته سیال بستگی دارد. در جدول(2-3) دامنه تغییرات بازده پمپ های متفاوت را مشاهده می‌کنید.

9-4-1-2)هزینه(قیمت)

معمولا قیمت اولیه یک پمپ دربرابر هزینه راه اندازی و نگهداری آن از درجه دوم اهمیت برخورد دار است. (البته نه برای تولیدکنندگانی که با تیراژ پایین تولید می‌کنند) در میان پمپ ها، پمپ های پره ای و پمپ های دنده ای قیمت کمتری دارند و انواع پیستونی بیشتر مورد توجه اند. پمپ های شناور سوپاپ دار غالبا گران ترین نوع پمپ ها هستند.

10-4-1-2)دردسترس بودن و قابلیت تعویض پذیری

تعدادی از تولیدکنندگان پمپ های دنده ای، تجهیزاتی را تحت استاندارد SAE و CETOP تولید می‌کنند که در این استانداردها، ابعاد و اندازه خارجی مد نظر قرار گرفته است. این کار امکان تعویض مستقیم قطعات را بین تولیدات مختلف فراهم می‌کند. شافت ها، فلانچ های مونتاژ و اتصالات راهگاهی از جمله تجهیزاتی هستند که بیشترین سازگاری با استانداردهای بین المللی داشته و تعویض پذیرند.

10-4-1-2)نگهداری و قطعات یدکی

در تمام پمپ ها، اجزایی که در عمل پمپاژ درگیرند پس از مدتی ساییده و فرسوده می‌شوند که باید این قطعات را تعویض کرد.
در پمپ های دنده ای، معمولا کل پمپ جایگزین می‌شود. در برخی پمپ های پره ای مجموعه در معرض سایش، بدون نیاز به پیاده کردن پمپ تعویض پذیر است. در مورد پمپ های پیستونی باید به توصیه سازنده درمورد تعمیرات کوتاه مدت توجه شود. همچنین بهتر است که در کاربردهای بحرانی پمپ جایگزین آماده باشد.